Japon kültüründe enso çemberi gibi yılankavi yollar baskındır. Öğretmenler maneviyata bağlı derslerde ezberden ziyade çırak kendini daha iyi geliştirebilsin diye daha gizemli yollara başvururlar. Zen felsefesinde kullanılan araçlardan biri de koandır. Koan, klasik düşünce şemalarını yerle bir ederek öğrencinin zihninde yanal düşünmeyi etkinleştiren bir yöntemdir. Bu felsefi bilmeceler neticesinde zihnimizi satoriye yani şimşekvari bir ilhama doğru itecek soruların da yardımıyla bilinçaltına ulaşırız. Mantıksal düşünmenin çözüm üretmediği anlarda cevap genellikle öğrencinin zihninde belirir. Mondo’lar ise tıpkı aşağıdaki gibi bir zen ustasıyla onun çırağı arasındaki özel konuşmaları tasvir eder. Öğrenci yanal bir düşünme, bir sezgi geliştirdiğinde, zihninde bir şimşek çaktığında ustasının yanına giderek onunla dokusanadlı bir danışma seansı yapmak istediğini söyler. Usta seans sırasında öğrencisinin hazır olduğunu hissederse, ona yeni bir koanverir. Zen felsefesine göre mantıklı düşünce bizi evrenin doğasından uzaklaştırır. Edward de Bano’nun Yanal Düşünme adlı kitabında da dediği gibi:
‘’Şaşırtıcı derecede basit bir çözümün aniden ortaya çıktığı ana kadar herkes, çözülmesi imkansız gibi görünen bir sorunla karşı karşıya gelmiştir. Doğru dürüst düşündüğünüzde çözüm o kadar basittir ki, bu sonuca ulaşmak için neden bu kadar zorlandığınızı anlayamazsınız. Dikey düşünme şekli kullanılırsa, bu tarz bir sorunun çözümü elbette zor olabilir. Oysaki yanal düşünme yalnızca sorunun çözümüne odaklanmakla kalmaz, aynı zamanda unsurlara farklı açıdan bakabilmemizi ve her türlü yeni fikri göz önünde bulundurmamızı sağlar.’’
Başlangıç seviyesindekiler için koan önerileri:
Tek elle yapılan alkış nasıl bir ses çıkarır?Köpeğin neden bütün gece havlıyor?
Bir kuş neden uçmaz?
- Doğmadan önce yüzümüz neye benziyordu?
- Çölde su çok olur. O halde su nedir?
- Tek boynuzlu bir atı nasıl kurtarırsın?
Günün stresli zamanlarında, ana odaklanmak için koan’ı bir meditasyon aracı olarak kullanabilirsiniz. Yaklaşık on iki koan pratiğinden sonra, kendinizinkileri oluşturabilirsiniz. Peki bunu neden işyerinde ekip olarak, sırf yanal düşünme gücünüzü geliştirmek için bir beyin fırtınası seansı öncesinde yapmayasınız? Herkese iyi haftalar!